Na początku trzeba zaznaczyć to, iż wedle ustawy art. 2 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (DzU z 2001 r. nr 124, poz. 1361 ze zm.) wszystkie księgi wieczyste są jawne, dlatego każdy posiada prawo do ich wglądu w celu zapoznawania się z treścią ksiąg wieczystych. Warto zaznaczyć to, iż Ministerstwo Sprawiedliwości chcąc w pełni realizować tę ustawę, od niedawna umożliwiło nam przeglądanie ksiąg wieczystych w sieci. Oczywiście, w tym celu trzeba się zalogować na odpowiedniej witrynie, podać numer księgi wieczystej, ewentualnie imię i nazwisko właściciela nieruchomości.
Trzeba powiedzieć o tym, że dzięki temu rozwiązaniu możemy szybko uzyskać informacje na temat interesującej nas nieruchomości, sprawdzić nawet tuż przed jej zakupem czy nie jest ona obciążona, np. hipoteką, a także zweryfikować to, czy sprzedający faktycznie jest jej właścicielem, co zezwala nam uniknąć przykrych konsekwencji nieprzemyślanej decyzji o kupnie np. domu. A, co najważniejsze dzięki jawności ksiąg wieczystych, formalności związane z kupnem czy sprzedażą nieruchomości są znacznie uproszczone i ryzyko nadużyć jest znacznie mniejsze, gdyż w bardzo prosty sposób może sprawdzić wiarygodność drugiej strony. Musimy mieć na uwadze to, iż obecnie nie wszystkie księgi wieczyste są w systemie elektronicznym, dlatego aby zapoznać się z ich treścią, musimy wypełnić stosowny wniosek i złożyć go we właściwym sądzie rejonowym. Niestety, w tym przypadku powinniśmy się liczyć z tym, iż będzie się to wiązało z kosztami i niejednokrotnie będziemy musieli spędzić czas w długiej kolejce.
Na uwagę zasługuję także fakt, iż zasada jawności ksiąg wieczystych posiada wielu przeciwników. Otóż, uważają oni, iż może prowadzić do wielu nadużyć, bowiem tak naprawdę każdy, bez żadnych ograniczeń, może sprawdzić, jaki posiadamy majątek i czy jesteśmy zadłużeni, gdyż w dziale trzecim księgi wieczystej ujęte są wszelkie obciążenia, zaś w czwartym wpisy hipoteczne. Poza tym, w księgach wieczystych są również zawarte nasze dane osobiste, tak jak: imię, nazwisko, PESEL, adres. Dlatego wiele osób postuluje o to, by ograniczyć anonimowość osób przeglądających księgi wieczyste poprzez obowiązek wcześniejszego zalogowania się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Jak widać, zasada jawności ksiąg wieczystych posiada wiele zalet, ale wiąże się z nią też pewne ryzyko, zwłaszcza gdy mówimy o możliwości ich przeglądania w sieci. Mianowicie chodzi tu o to, że pozyskane dane mogą być przetwarzane, co w efekcie może nawet prowadzić do nadużyć finansowych, dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości powinno zadbać o ochronę danych właścicieli ksiąg wieczystych.
